Фарҳанги ҷаҳонгирӣ (ҳамчун сарчашмаи лексикографияи тоҷику форс)

Дар байни асарҳои сершумори лексикографияи тоҷику форс «Фарҳанги Ҷаҳонгири»-н Ҳусайни Инҷу (асри XVII) чои алоҳидаро ишғол менамояд. Дар ин фарҳанг, чи тавре ки худи муаллиф қайд менамояд, лексикаи аслан точикӣ ҷамъ оварда шуда, маълумотҳои қариб ҳамаи фарҳангҳое, ки пеш аз ин луғат тартиб ёфтаанд, мавриди истифода қарор гирифтаанд. Луғат аз рӯи ҳарфи дуюми калимаҳои шарҳьёбанда тартиб дода шудааст, ки ин тартиб фарҳангро аз ҷиҳати сохт низ аз луғатҳои дигар фарқ мекунонад. Фарҳанг ба материали бой ва гуногуни лексикӣ соҳиб буда, барои омӯхтани инкишофи лексикография, масъалаҳои грамматика ва таърихи забони тоҷикӣ низ ахмияти калон дорад. Як қатор принципҳои асосии лексикографии фарҳанг, масалан, тартиби чо додани калимаҳо, шарҳу тафсири муфассали сохту маънои воҳидхои луғат, интихоби мисолҳои фаровон аз назму наср, муносибат ба сарчашмахо ва ғайра аз нуқтаи назари лугатшиносиву луғатсозй қобили таваҷҷӯҳанд. Дар ин кор махсусан хамин ҷихатхои фарханг, ки барои илми лексикографияи хозираи тоҷик низ аҳмият доранд, аз назар гузаронида шудаанд.

Фарҳанги рашидӣ (ҳамчун асари лексикографӣ)

«Фарханги Рашидй»-м (1653—54) Абдуррашнд ибнн Сайид Абдулғафури Таттавӣ яке аз фарҳангҳои мӯътабари забони тоҷикй-форсй ба шумор меравад. Дар боби якуми рисола оид ба ҳаёт ва фаъолияти луғатсозии муаллиф, нусхаҳои чопӣ ва дастнависи фарҳанг, инчунин дар бораи очерки лексикӣ- грамматикй, ки дар муқаддимаи фарҳанг аст, маълумот дода мешавад

Фарҳангшиносӣ

Дастури таълимии зерин аз тарафи муаллифон икдоми нахустин буда, омузиши он кори донишчуёну толибилмон ва омузгоронро осонтар мегардонад. Илова бар ин мазмуну мохияти мавзуъхо тавассути накдиахо ва суратхо нишон дода шудааст, ки ин чихати кор киммати китобро дучанд зиёд кардааст. Дастури мазкур барои донишчуёну муаллимон ва кулли ихлосманлони^ фархангу адабиёт тавсия мешавад.

Фарҳангшиносӣ

Китобе, ки дар даст дopeд дар асоси китобу асарҳои мавҷудаи фалсафӣ, таърихӣ, фарҳангшиносй, санъатшиносй ва сиёсатшиносии олимони варзидаи ҷумҳурии, собик, Шуравй, хориҷй, маълумотҳои оморй, истифодаи таҷрибаи бисёрсолаи илмию омӯзгории муаллифону Xамкасбон, маслиҳату пешнщодҳои мутахассисон ба табъ расида, толиб илмонро бо назарияи фарҳанг, таърихи пайдоиш, инкишоф, ташаккул, давраю марҳалаҳои асосии фарҳангу тамаддуни аҳли башар ва халқи тоҷик аз наздик шинос менамояд. Дар китоб муаллифон кушиш намудаанд, ки ба устодону донишҷуён аз дастовардҳои фарҳангии халқҳои ҷахон, бахусус халқи тоҷик дар тули таърих воқеъбинона нақл намоянд.

Фарзандони шарафманди Тоҷикистон

Философия науки